مساوات بین کودکانیکی از عوامل مهم و مؤثر در تربیت فرزندان که در زمره حقوق آنها نیز میباشد، رعایت عدالت و مساوات میان آنان بهویژه در هدیه و بخششهای مالی است، زیرا در صورت امتیاز دادن بیدلیل به بعضی از فرزندان، بعضی دیگر تحقیر و منجر به اختلاف بین آنها خواهد شد. مشهور بین فقیهان امامیه این است که رعایت عدالت و مساوات در بین فرزندان مستحب است و امتیاز دادن بیمورد به بعضی مکروه و ناپسند است. ۱ - کراهت عدم مساواتلازم است والدین نسبت به تمام فرزندان اظهار محبت و شفقت داشته باشند تا از عوارض جانبی و خطراتی که با بیعدالتی و برتری دادن بیجهت به بعضی از آنها پیدا میشود، جلوگیری بهعمل آید. البته در اینکه آیا این روش از دیدگاه فقهی حرام است یا خیر؟ بعضی از فقها قائل به حرمت آن هستند. [۱]
علامه حلی، حسن بن یوسف، مختلف الشیعة، ج۶، ص۲۴۰، (کتاب الهبات) مسالة ۱۰.
ولی نظریه مشهور بین فقیهان امامیه این است که رعایت عدالت و مساوات در بین فرزندان مستحب است و امتیاز دادن بیمورد به بعضی مکروه و ناپسند است.۲ - ادله کراهتشهید ثانی در این باره مینویسد: امتیاز دادن به بعضی از فرزندان موجب عداوت و دشمنی در بین آنها خواهد شد، چنانکه در تاریخ زندگی خود شاهد آن بوده و شنیدهایم. افزون بر آن اگر پدری به یکی از فرزندان خود بیشتر از دیگران تمایل نشان دهد و به او امتیاز (بهعنوان کمک مالی یا بهصورت دیگر) دهد، دیگران نسبت به وی حسد خواهند برد، در نتیجه موجب قطع رحم میگردد. دلیل کراهت علاوه بر آنچه ذکر شد، روایات است. مانند اینکه نقل شده مردی در حضور پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) یکی از فرزندان خود را بوسید و نسبت به دیگری این عمل را انجام نداد، آن حضرت فرمود: چرا با آنها با مساوات عمل ننمودی. «فَهَلاَّ واسَیتَ بَینَهُمَا». در روایت دیگری فرموده: با فرزندانتان عادلانه رفتار کنید، همانگونه که دوست میدارید با عدل و نیک و لطف با شما برخورد شود. «اِعدِلُوا بَینَ اَولادِکُم کَما تُحِبُّونَ اَن یَعدِلُوا بَینَکُم فِی البِرَّ وَ اللُّطفِ». همچنین فرموده است: یکی از حقوق فرزندان بر شما این است که با آنان با عدالت رفتار شود، چنانکه حق شما بر فرزندان این است که با شما بهنیکی رفتار نمایند. ۳ - پانویس۴ - منبعانصاری، قدرتالله، احکام و حقوق کودکان در اسلام، ج۱، ص۵۸۱-۵۸۲، برگرفته از بخش «گفتار سوّم:تربیت کودکان نسبت به آداب ضروری»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۱۱/۱۱. |